قرائت سوره

خواندن سوره به عنوان مهم‌ترین شیوه مواجه کردن بچه‌ها با سوره مبارکه، حتی اگر زمان زیادی را به خود اختصاص ندهد، اصلی‌ترین برنامه فهم قرآن است. برای اینکه دانش‌آموزان، از خواندن و شنیدن سوره لذت ببرند می‌توانیم از روش‌های متنوع خواندن سوره بهره ببریم.^[1]

به عنوان مثال می‌توانیم خودمان سوره را برای بچه‌ها بخوانیم، یا یکی از دانش‌آموزان بخواند، یا ما بخوانیم و بچه‌ها تکرار کنند.^[2] یکی از بهترین روش‌ها نیز هم‌خوانی سوره توسط دانش‌آموزان است. هم‌زمان با هم‌خوانی یا شکل‌های دیگر خواندن سوره، می‌توانیم فعالیت‌هایی متناسب با مفهوم سوره انجام دهیم:

• دانش‌آموزان با علامت دست معلم، با سرعت های کند و تند دسته جمعی سوره ناس را بخوانند؛
• دانش‌آموزان به دو گروه تقسیم شده؛ یک گروه مانند یک نوار کاست که خراب شده با سرعت کم و تن صدای بم سوره را بخواند و گروه دیگر با سرعت مناسب و زیبا بخواند؛
• دانش‌آموزان درحالی‌که مانند یک فیل به آرامی و سنگینی حرکت می‌کنند، با صدای بم و به‌کندی سوره را بخوانند و یکبار هم درحالی‌که باسرعت مناسب حرکت می‌کنند مانند یک مورچه پرتلاش و سریع سوره را بخوانند؛
• دانش‌آموزان در حالی که توپی را به سرعت دست به دست می‌کنند، با هم سوره ناس را بخوانند؛
• در حالی که پشت نیمکت‌های خود ایستاده‌اند و درجا می‌زنند، سوره را هم‌خوانی کنند؛
• در حالی که به سرعت وسایل روی میز خود را مرتب می‌کنند یا داخل کیف می‌گذارند، سوره ناس را بخوانند؛
• در حالی که به سرعت لباس‌های زمستانی خود را روی چوب ‌لباسی آویزان می‌کنند و یا می‌پوشند، سوره ناس را بخوانند؛
• در حالی که با قدم‌های سریع در حیاط مدرسه، در یک صف منظم رژه می‌روند، سوره ناس بخوانند؛ یا هر بار یکی از دانش‌آموزان سوره را بلند برای بقیه بچه‌ها بخواند؛
• هنگامی که می‌خواهیم به سرعت نظم کلاس را برگردانیم و مطلبی را شروع کنیم، به بچه‌ها می‌گوییم تا من سوره ناس را می‌خوانم، همه سریع در جای خود بنشینند و آماده شروع درس شوند؛
• و …

1. چسباندن سرعتی

زمان‌هایی که دانش‌آموزان از چسب مایع استفاده می‌کنند، زمان مناسبی برای ارتباط بچه‌ها با سوره ناس است.  مثلاً آموزگار به دانش‌آموزان می‌گوید: «بچه‌ها! تا یک سوره ناس می‌خوانیم، کاردستی خود را با چسب مایع بچسبانید. اگر سریع کاغذتان را روی چسب نگذارید کاردستی خوبی نخواهیم داشت.» خوب است وقتی بچه‌ها سوره ناس می‌خوانند، بدانند از این سوره یاد گرفته‌اند که سرعت از کندی بهتر است و خواندن سوره باعث شود که تلاش کنند کارها را با سرعت بیشتری انجام دهند.

2. سرعت در کلاس

در موقعیت‌های گوناگونی که برای کلاس و دانش‌آموزان پیش می‌آید، می‌توانیم کودکان را به سوره ناس ارجاع دهیم؛ مثلا زمانی که معلم از دانش‌آموزی می‌خواهد به سرعت چیزی مثل گچ بیاورد، هنگامی که یکی از دانش‌آموزان سریع‌تر از بقیه به دوستش که لوازم‌التحریرش را جا گذاشته کمک می‌کند، تمام بازی‌هایی که در آن‌ها سرعت عمل تعیین کننده هستند و…. ؛ این موقعیت‌ها زمان مناسبی برای ارتباط بچه‌ها با سوره ناس است. خوب است در این مواقع از آن‌ها بخواهیم سوره ناس را به عنوان تشویق برای یکدیگر بخوانند و بدانند از این سوره یاد گرفته‌اند که سرعت عمل داشتن از کند بودن بهتر است. البته توجه داریم که دانش‌آموزان با یکدیگر تفاوت دارند و در این مساله و سایر مسائل نباید با هم مقایسه شوند و احساس مقایسه شدن نمایند.

3. نقاشی بکشیم!

از بچه‌ها بخواهیم برای ما سوره ناس را بخوانند. هم‌زمان با خواندن آنها، یک نقاشی سرعتی روی تخته بکشیم؛ هر زمان سوره تمام شد، نقاشی ما نیز باید تمام شده باشد. این کار را می‌توانیم بارها تکرار کنیم تا بهانه‌ای باشد برای سوره خواندن بچه‌ها. بهتر است موضوع نقاشی را از خودشان بپرسیم. می‌توانیم از آنها بخواهیم سرعتشان را در خواندن سوره کم یا زیاد کنند و به همان تناسب سرعت ما تنظیم شود. با افزایش سرعت ما و تقلا برای تمام کردن نقاشی متناسب با سوره خواندن آن‌ها، بچه‌ها شاد و خندان و سرحال خواهند شد.

[1] برای آشنایی با برخی از روش‌های خواندن سوره‌ها، می‌توانید به کتاب «معرفی طرح فهم قرآن در دبستان» از همین مجموعه مراجعه فرمایید.

[2] در این شیوه بهتر است عبارت‌ها کوتاه باشد تا دانش‌آموزان کلاس اول به راحتی از پس تکرار آنها برآیند.